MARTABADDA LABAAD

USUULU TALAATA

Usuul

الْمَرْتَبَةُ الثَّانِيَةُ: الإِيمَانُ

وَهُوَ:

[بِضْعٌ وَسَبْعُونَ شُعْبَةً، فَأَعْلاهَا قَوْلُ لا إلٰه إِلا اللهُ، وَأَدْنَاهَا إِمَاطَةُ الأَذَى عَنِ الطَّرِيقِ، وَالْحَيَاءُ شُعْبَةٌ مِنْ الإِيمَانِ]

وَأَرْكَانُهُ سِتَّةٌ كما فى الحديث:

أَنْ تُؤْمِنَ بِاللهِ، وَمَلائِكَتِهِ، وَكُتُبِهِ، وَرُسُلِهِ، وَالْيَوْمِ الآخِرِ، وَتُؤْمِنَ بِالْقَدَرِ خَيْرِهِ وَشَرِّهِ] رواه مسلم]

:وَالدَّلِيلُ عَلَى هَذِهِ الأَرْكَانِ السِّتَةِ قَوْلُهُ تَعَالَى

لَّيْسَ الْبِرَّ أَن تُوَلُّوا وُجُوهَكُمْ قِبَلَ الْمَشْرِقِ وَالْمَغْرِبِ وَلَـٰكِنَّ الْبِرَّ مَنْ آمَنَ بِاللَّـهِ وَالْيَوْمِ الْآخِرِ وَالْمَلَائِكَةِ وَالْكِتَابِ وَالنَّبِيِّينَ} البقرة:177}

:ودليل القدر قَوْلُهُ تَعَالَى

إِنَّا كُلَّ شَيْءٍ خَلَقْنَاهُ بِقَدَرٍ} القمر:

الْمَرْتَبَةُ الثَّالِثَةُ: الإِحْسَانُ

[رُكْنٌ وَاحِدٌ كما فى الحديث: [أَنْ تَعْبُدَ اللهَ كَأَنَّكَ تَرَاهُ، فَإِن لَمْ تَكُنْ تَرَاهُ فَإِنَّهُ يَرَاكَ

وَالدَّلِيلُ قَوْلُهُ تَعَالَى

إِنَّ اللَّهَ مَعَ الَّذِينَ اتَّقَوا وَّالَّذِينَ هُم مُّحْسِنُونَ} النحل:128}

:وقَوْلُهُ تَعَالَى

وَتَوَكَّلْ عَلَى الْعَزِيزِ الرَّحِيمِ الَّذِي يَرَاكَ حِينَ تَقُومُ وَتَقَلُّبَكَ فِي السَّاجِدِينَ إِنَّهُ هُوَ السَّمِيعُ الْعَلِيمُ} الشعراء:217-220}

:وقَوْلُهُ تَعَالَى

وَمَا تَكُونُ فِي شَأْنٍ وَمَا تَتْلُو مِنْهُ مِن قُرْآنٍ وَلَا تَعْمَلُونَ مِنْ عَمَلٍ إِلَّا كُنَّا عَلَيْكُمْ شُهُودًا إِذْ تُفِيضُونَ فِيهِ} يونس:64}

وَالدَّلِيلُ مِنَ السُّنَّةِ حَدِيثُ جِبْرِيلَ الْمَشْهُورُ

عَنْ عُمَرَ بنِ الْخَطَّابِ (رضي الله عنه) قَالَ: بَيْنَمَا نَحْنُ جُلُوسٌ عِنْدَ النَّبِيِّ ﷺ إِذْ طَلَعَ عَلَيْنَا رَجُلٌ، شَدِيدُ بَيَاضِ الثِّيَابِ، شَدِيدُ سَوَادِ الشَّعْرِ، لا يُرَى عَلَيْهِ أَثَرُ السَّفَرِ، وَلا يَعْرِفُهُ مِنَّا أَحَدٌ، فَجَلَسَ إِلَى النَّبِيِّ صلى الله عليه وآله وسلم فَأَسْنَدَ رُكْبَتَيْهِ إِلَى رُكْبَتَيْهِ، وَوَضَعَ كَفَّيْهِ عَلَى فَخِذَيْهِ، وَقَالَ: يَا مُحَمَّدُ أَخْبِرْنِي عَنِ الإِسْلامِ فَقَالَ: [أَنْ تَشْهَدَ أَنْ لا إلٰه إِلا اللهُ وَأَنَّ مُحَمَّدًا رَسُولُ اللهِ، وَتُقِيمَ الصَّلاةَ، وَتُؤْتِيَ الزَّكَاةَ، وَتَصُومَ رَمَضَانَ، وَتَحُجَّ الْبَيْتَ إِنْ اسْتَطَعْتَ إِلَيْهِ سَبِيلا] .قَالَ: صَدَقْتَ. فَعَجِبْنَا لَهُ يَسْأَلُهُ وَيُصَدِّقُهُ. قَالَ: أَخْبِرْنِي عَنِ الإِيمَانِ. قَال: [أَنْ تُؤْمِنَ بِاللهِ، وَمَلائِكَتِهِ، وَكُتُبِهِ، وَرُسُلِهِ، وَالْيَوْمِ الآخِرِ، وَتُؤْمِنَ بِالْقَدَرِ خَيْرِهِ وَشَرِّهِ] قَالَ: صَدَقْتَ. قَالَ: أَخْبِرْنِي عَنِ الإِحْسَانِ. قَال: [أَنْ تَعْبُدَ اللهَ كَأَنَّكَ تَرَاهُ، فَإِنْ لَمْ تَكُنْ تَرَاهُ فَإِنَّهُ يَرَاكَ] قَالَ: أَخْبِرْنِي عَنِ السَّاعَةِ. قَالَ: [مَا الْمَسْؤُولُ عَنْهَا بِأَعْلَمَ مِنَ السَّائِلِ] .قَالَ: فَأَخْبِرْنِي عَنْ أَمَارَاتِهَا. قَالَ: [أَنْ تَلِدَ الأَمَةُ رَبَّتَهَا، وَأَنْ تَرَى الْحُفَاةَ الْعُرَاةَ الْعَالَةَ رِعَاءَ الشَّاءِ يَتَطَاوَلُونَ فِي الْبُنْيَانِ] .قَالَ: فَمَضَى، فَلَبِثْنَا مَلِيَّا، فَقَالَ: [يَا عُمَرُ أَتَدْرُونَ مَنِ السَّائِلِ؟] قُلْنَا: اللهُ وَرَسُولُهُ أَعْلَمُ، قَالَ: [هَذَا جِبْرِيلُ أَتَاكُمْ يُعَلِّمُكُمْ أَمْرَ دِينِكُم

Martabada labaad waa : Iimaanka,
waana dhowr iyo todobaatan laamood,
waxaana ugu sareeyo Qawlka laa ilaaha ilallaahu,
waxaana ugu hooseeyo in laga leexiyo wixii Dadka dhibaayo Wadada,
Xishoodkana waa qayb ka mid ah Iimaanka .

Tiirarkiisuna waa lix :inaad rumayso Allaah, iyo Malaa'igtiisa, iyo Kutubtiisa,
iyo Rusushiisa, iyo waa inaad rumayso Qadarka Kiisa wanaagsan iyo Kiisa xun
Waxaana u Daliil ah lixdaan Arkaan Qawlkii Allaah Sareeyey :
Ma ahan Sama falku inaad u jeedisaan wejiga Qorax ka soo bax iyo Qorax u dhac
laakiinse sama falku waa Cidii Allaah rumeesa, iyo Maalinta Aakhiro,
iyo Malaa'igta, iyo Kutubta, iyo Anbiyada) Al-baqarah aayda 177 aad.
Daliilka Qadarkana waa Qawlkii Allaah Sareeyey :
{ wax kasta waxaan ku abuurnay Qadar} Al-qamar aayda 49 aad.

Martabada sedexaad waa : Ixsaanka, wuxuuna leeyahay hal rukni wuxuuna yahay:
"Inaad u caabudid Allaah sidii adigoo arkaayo oo kale,
hadii aadan arkaynin Allaah asiga ayaa ku arka"
Daliilkana waa Qawlkii Allaah Sareeyey :
{ Allaah wuxuu la jiraa kuwa ka Cabsada iyo kuwa Allaah u caabuda sida ayagoo arkaayaan oo kale}Al-naxal:128 Waxaana Daliilka ka mid ah Qawlkii Allaah Sareeyey:

(Talo saaro Allaah Adkaada ee Naxariista *eena ku arka markaad kacaysid,*
iyo ku dhex gad gadoonkaaga kuwa tukanaayaan,*Allaahna waa Maqal badane Ogaal badane) Al-shucaraa: aayada217-220.
Waxaana Daliilka ka mid ah Qawlkii Allaah Sareeyey:

{Ma ahaatid (Nabiyaw) arin dhexdiisa(arin Diimeed ama mid Aduunyo), umana aqrisid Qur,aan arinkaa dartii,Camalna ma samaysaan (Muslimiineey iyo Nabiyow) hadii aad saas sameesaan (oo arin dhexdiisa aad ahaato ama arinkaa daraadiisa aad Qur,aan u aqriso ama camal uun aad la timaadaan aad samaysaan , intaasi hadii aad samaysaan ama wax ka mid ah maxaa xigaayo?)
waxaanu dushiina ku ahaanay Kuwo Goobjoogayaal ah oo idinka warhaayo markaad dhex gelaysaan arinkaasi}(Allaah wuxuu si daliil Kalaamkiisa ah inoogu sheegay in wax walba aan samaynayno uu Shaahid ka yahay uuna ogyahay) Suuratu Yuunis aayada 61aad.
Daliilka Sunada ku soo aroorayna (sedexda martabadood ee Diinta Islaamka, Al-Islaamu, Al-Iimaanu iyo Al-Ixsaanu daliilkooda xaga sunadana wuxuu yahay) : Xadiithkii Jibriil cs ee Caanka ahaa (Xadiithka Jabriil ma warinaayo ee Su,aalaha xadiithka ku jira ayuu Nabiga scw waydiinayay si uu Dadka u baro) Cumar uu ka sugnaaday rc wuxuu yiri :
Anagoo la fadhina Rasuulki Allaah scw maalin maalmaha ka mid ah
Waxaa nagu soo baxay Nin ay darantahay cadaanta dharkiisa,
ay daran tahay madawnaanta timihiisa, aan lagu arkin raad safar,mid naga mid ah uusan garanaynin,ilaa uu hor fariistay Rasuulka scw

Wuxuu ku tiiriyay labadiisa jilib labada jilib ee Rasuulka scw,
Wuxuuna dul saaray labadiisa cumaacumood(gacmood) labada cajar ee Rasuulka scw, wuxuuna yiri:Muxammadoow iiga waran Islaamka (Islaamku waa maxay?)
Wuxuu yiri Rasuulkii Allaah scw"Islaamku waa inaad marag kacdo inuusan jirin Allaah Xaq lagu caabdu aan Allaah ahayn,Muxammedna uu yahay Rasuulkii Allaah,

Oogtidna Salaada, lana timaadid Zakada, soontidna Ramadaan,
iyo aad xijidid Baytka hadii aad u awoodid wado"
Wuxuu yiri (Jibriil) : waad runsheegtay,
(Cumar wuxu yiri) waan la yaabnay (ninkaasi) wuu waydiinayaa hadana run baad sheegtay ayuu leeyahay. Wuxuu yiri (Jibriil): iiga waran Iimaanka, wuxuu yiri Rasuulka scw:
Waa inaad rumaysaa Allaah iyo Malaa,igtiisa, iyo Kutubtiisa, iyo Rusushiisa,
iyo Maalinta Aakhiro, iyo inaad rumaysaa Qadarka kiisa wanaagsan iyo kiisa xunba".
Wuxuu yiri (Jibriil): waad runsheegtay, wuxuu yiri (Jibriil): iiwaga waran Ixsaan xagiisa,،
Wuxuu yiri Rasuulka scw: waa inaad u caabudid Allaah sidii adigoo arkaayo oo kale,
hadii aadan arkaynin (ku xisaabtan) asigaa ku arkaayo",
Wuxuu yiri (Jibriil cs): iiga waran Saacada (Qiyaamaha) xageeda?
Wuxuu yiri (Rasuulka scw) ma ahan kan laga waydiinaayo Saacada mid kaga aqoon badan midka waydiinaayo (yacnii wax kama ogi) Wuxuu yiri (Jibriil cs) iiga waran Calaamadaheeda
Wuxuu yiri (Rasuulka scw): inay dhasho Adoonta Sayidkeeda,
Iyo inaad aragtid kuwa kabaha la,ee qaa-qaawan
ee cayrta ah (fuqarada ah)ee ari jirka ah
oo u kala dheereenayaan (isugu faanayaan) dhismayaasha"
Wuxuu yiri (Cumar rc): wuu dhaqaaqay (Ninkii) waynu nagaanay wax yar (yancii wax yar iyadoo ay ka soo wareegtay dhaqaaqidii ninka) ayaa wuxuu yiri (Rasuulkii scw):
"Cumaraaw ma garanaysaa qofkii su,aalaha i waydiinayay?
Waxaan dhahay: Allaah iyo Rasuulkiisa ayaa og,
Wuxuu yiri (Rasuulka scw): waa Jibriil oo idinku yimid inuu idin baro arinka Diinkiina"}.