---

USUULU TALAATA

---

---

الأصْلُ الأوَّلُ: مَعْرِفَةُ الرَّب

فَإِذَا قِيلَ لَكَ :مَنْ رَبُّكَ؟

فَقُلْ: رَبِّيَ اللهُ الَّذِي رَبَّانِي، وَرَبَّى جَمِيعَ الْعَالَمِينَ بِنِعَمِهِ، وَهُوَ مَعْبُودِي لَيْسَ لِي مَعْبُودٌ سِوَاهُ

:وَالدَّلِيلُ قَوْلُهُ تَعَالَى

{الْحَمْدُ لِلَّهِ رَبِّ الْعَالَمِينَ}

وَكُلُّ مَنْ سِوَى اللهِ عَالَمٌ، وَأَنَا وَاحِدٌ مِنْ ذَلِكَ الْعَالَمِ

فَإِذَا قِيلَ لَكَ: بِمَ عَرَفْتَ رَبَّكَ؟

فَقُلْ: آيَاتِهِ وَمَخْلُوقَاتِهِ، وَمِنْ آيَاتِهِ: اللَّيْلُ، وَالنَّهَارُ، وَالشَّمْسُ، وَالْقَمَرُ، وَمِنْ مَخْلُوقَاتِهِ السَّمَاوَاتُ السَّبْعُ وَالأَرَضُونَ السَّبْعُ وَمَنْ فِيهِنَّ، وَمَا بَيْنَهُمَا

:وَالدَّلِيلُ قَوْلُهُ تَعَالَى

{وَمِنْ آيَاتِهِ اللَّيْلُ وَالنَّهَارُ وَالشَّمْسُ وَالْقَمَرُ ۚ لَا تَسْجُدُوا لِلشَّمْسِ وَلَا لِلْقَمَرِ وَاسْجُدُوا لِلَّهِ الَّذِي خَلَقَهُنَّ إِن كُنتُمْ إِيَّاهُ تَعْبُدُونَ}

:وَقَوْلُهُ تَعَالَى

إِنَّ رَبَّكُمُ اللَّـهُ الَّذِي خَلَقَ السَّمَاوَاتِ وَالْأَرْضَ فِي سِتَّةِ أَيَّامٍ ثُمَّ اسْتَوَىٰ عَلَى الْعَرْشِ يُغْشِي اللَّيْلَ النَّهَارَ يَطْلُبُهُ حَثِيثًا وَالشَّمْسَ وَالْقَمَرَ وَالنُّجُومَ مُسَخَّرَاتٍ بِأَمْرِهِ ۗ أَلَا لَهُ الْخَلْقُ وَالْأَمْرُ ۗ تَبَارَكَ اللَّـهُ رَبُّ الْعَالَمِينَ

وَالرَّبُ هُوَ الْمَعْبُودُ

:وَالدَّلِيلُ قَوْلُهُ تَعَالَى

يَا أَيُّهَا النَّاسُ اعْبُدُوا رَبَّكُمُ الَّذِي خَلَقَكُمْ وَالَّذِينَ مِن قَبْلِكُمْ لَعَلَّكُمْ تَتَّقُونَ الَّذِي جَعَلَ لَكُمُ الْأَرْضَ فِرَاشًا وَالسَّمَاءَ بِنَاءً وَأَنزَلَ مِنَ السَّمَاءِ مَاءً فَأَخْرَجَ بِهِ مِنَ

قَالَ ابْنُ كَثِيرٍ (رَحِمَهُ اللهُ): الخَالِقُ لِهَذِهِ الأَشْيَاءَ هُوَ الْمُسْتَحِقُّ لِلْعِبَادَةِ. وَأَنْوَاعُ الْعِبَادَةِ الَّتِي أَمَرَ اللهُ بِهَا مِثْلُ: الإِسْلامِ، وَالإِيمَانِ، وَالإِحْسَانِ، وَمِنْهُ: الدُّعَاءُ، وَالْخَوْفُ، وَالرَّجَاءُ، وَالتَّوَكُّلُ، وَالرَّغْبَةُ، وَالرَّهْبَةُ، وَالْخُشُوعُ، وَالْخَشْيَةُ، وَالإِنَابَةُ، وَالاسْتِعَانَةُ، وَالاسْتِعَاذَةُ، وَالاسْتِغَاثَةُ، وَالذَّبْحُ، وَالنَّذْرُ، وَغَيْرُ ذَلَكَ مِنْ أَنْوَاعِ الْعِبَادَةِ الَّتِي أَمَرَ اللهُ بِهَا. كُلُّهَا للهِ تَعَالَى

:وَالدَّلِيلُ قَوْلُهُ تَعَالَى

{وَأَنَّ الْمَسَاجِدَ لِلَّـهِ فَلَا تَدْعُوا مَعَ اللَّـهِ أَحَدًا}

فَمَنْ صَرَفَ مِنْهَا شَيْئًا لِغَيْرِ اللهِ؛ فَهُوَ مُشْرِكٌ كَافِرٌ

:وَالدَّلِيلُ قَوْلُهُ تَعَالَى

{وَمَن يَدْعُ مَعَ اللَّهِ إِلَٰهًا آخَرَ لَا بُرْهَانَ لَهُ بِهِ فَإِنَّمَا حِسَابُهُ عِندَ رَبِّهِ ۚ إِنَّهُ لَا يُفْلِحُ الْكَافِرُونَ}

[وَفِي الْحَدِيثِ: [الدُّعَاءُ مخ الْعِبَادَة

:وَالدَّلِيلُ قَوْلُهُ تَعَالَى

{وَقَالَ رَبُّكُمُ ادْعُونِي أَسْتَجِبْ لَكُمْ ۚ إِنَّ الَّذِينَ يَسْتَكْبِرُونَ عَنْ عِبَادَتِي سَيَدْخُلُونَ جَهَنَّمَ دَاخِرِينَ }

:وَدَلِيلُ الْخَوْفِ قَوْلُهُ تَعَالَى

{فَلَا تَخَافُوهُمْ وَخَافُونِ إِن كُنتُم مُّؤْمِنِينَ}

:وَدَلِيلُ الرَّجَاءِ قَوْلُهُ تَعَالَى

{فَمَن كَانَ يَرْجُو لِقَاءَ رَبِّهِ فَلْيَعْمَلْ عَمَلًا صَالِحًا وَلَا يُشْرِكْ بِعِبَادَةِ رَبِّهِ أَحَدًا}

:وَدَلِيلُ التَّوَكُلِ قَوْلُهُ تَعَالَى

{وَعَلَى اللَّـهِ فَتَوَكَّلُوا إِن كُنتُم مُّؤْمِنِينَ}

:وقوله

{وَمَن يَتَوَكَّلْ عَلَى اللَّـهِ فَهُوَ حَسْبُهُ}

:وَدَلِيلُ الرَّغْبَةِ، وَالرَّهْبَةِ، وَالْخُشُوعِ، قَوْلُهُ تَعَالَى

{إِنَّهُمْ كَانُوا يُسَارِعُونَ فِي الْخَيْرَاتِ وَيَدْعُونَنَا رَغَبًا وَرَهَبًا ۖ وَكَانُوا لَنَا خَاشِعِينَ}

:وَدَلِيلُ الْخَشْيَةِ قَوْلُهُ تَعَالَى

{فَلَا تَخْشَوْهُمْ وَاخْشَوْنِي}

:وَدَلِيلُ الإِنَابَةِ قَوْلُهُ تَعَالَى

{وَأَنِيبُوا إِلَىٰ رَبِّكُمْ وَأَسْلِمُوا لَهُ}

:وَدَلِيلُ الاسْتِعَانَةِ قَوْلُهُ تَعَالَى

{إِيَّاكَ نَعْبُدُ وَإِيَّاكَ نَسْتَعِينُ}

[وَفِي الْحَدِيثِ: [...وإِذَا اسْتَعَنْتَ فَاسْتَعِنْ بِاللهِ

:وَدَلِيلُ الاسْتِعَاذَةِ قَوْلُهُ تَعَالَى

{قُلْ أَعُوذُ بِرَبِّ الْفَلَقِ وَ قُلْ أَعُوذُ بِرَبِّ النَّاسِ}

:وَدَلِيلُ الاسْتِغَاثَةِ قَوْلُهُ تَعَالَى

{إِذْ تَسْتَغِيثُونَ رَبَّكُمْ فَاسْتَجَابَ لَكُمْ}

:وَدَلِيلُ الذَّبْحِ قَوْلُهُ تَعَالَى

{قُلْ إِنَّ صَلَاتِي وَنُسُكِي وَمَحْيَايَ وَمَمَاتِي لِلَّـهِ رَبِّ الْعَالَمِينَ لَا شَرِيكَ لَهُ ۖ وَبِذَٰلِكَ أُمِرْتُ وَأَنَا أَوَّلُ الْمُسْلِمِينَ}

[وَمِنَ السُنَّةِ: [لعَنَ اللهُ مَنْ ذَبَحَ لِغَيْرِ اللهِ

:وَدَلِيلُ النَّذْرِ قَوْلُهُ تَعَالَى

{يُوفُونَ بِالنَّذْرِ وَيَخَافُونَ يَوْمًا كَانَ شَرُّهُ مُسْتَطِيرًا }

---

Asalka Koobaad: Barashada Rabbi

Hadii lagu yiraahdo: waa kuma Rabigaaga?
Waxaad tiraahdaa : Rabigeey waa Allaah waana kan i bar baariyay, bar baariyayna dhamaan Caalamiinta (waa wixii Allaah ka soo haray oo dhan) kuna bar baariyay Nicmadiisa.
Waana Allaaha aan caabudaayo (keligiisa) ma lihi cid kale oo aan caabudaayo oo iiga sukeeyo.
Daliilkuna wuxuu yahay (in Allaah u yahay Rabi intii isaga ka soo hartay waxaa daliil u ah) Qawlkiisa koreeyey :
[Mahad oo dhan waxaa iska leh Allaaha Caalimiinta Rabigooda ahaaday] (Allaah mahadinta wuxuu ku muteestay ayuu inoo sheegay waana inuu yahay Bar baariyaha Caalamiinta) suuratul- [faatixa aayada 2aad.]
Wax kasta oo Allaah ka soo haray waa Caalam
anigana waxaan ahay mid Caalamkaas ka mid ah.
Hadii lagu yiraahdo maxaad ku garatay Rabigaaga?
Waxaad tiraahdaa: (waxaan ku gartay Rabigeey Aaayaatkiisa iyo Makhluuqaadkiisa,
Aayaatkiisa waxaa ka mid ah Habeenka iyo Maalinta , iyo Qoraxda iyo Dayaxa,
Makhluuqaatkiisana waxaa ka mid ah Samaawaatka todobada ah iyo Dhulka todobada ah
iyo wixii ku dhex jira iyo wixii u dhexeeya labadooda.
Daliilkuna (yacnii in Habeenka iyo Maalinta iyo Qoraxda iyo Dayaxa ay yihiin Allaah Aayaatkiisa waxaa daliil u ah) Qowlkii Allaah ee sareeyey :
((Aaayaatka Allaah (jiritaankiisa iyo qudradiisa) waxaa ka mid ah Habeenka iyo Maalinta iyo Qoraxda iyo Dayaxa, ha u sujuudina Qoraxda iyo Dayaxa
ee u sujuuda Allaaha ayaga abuuray (Qoraxda iyo Dayaxa)
hadii aad tihiin kuwo Allaah keligiisa caabudaayo))   suuratu fusilat aayada : 37 aad.

Daliilka Makhuluuqaadkiisana waa Qawlkii Allaha koreeyey:

[Rabigiina waa Allaaha ku abuuray Samaawaatka iyo Dhulka lix maalin

Ka dibna ka kor noqday Carshiga,wuxuuna ku daboolaa Habeenkii Maalinta, wuuna doonaa Habeenkii si deg deg (yacnii Habeenkii wuxuu si deg deg ah u daba socdaa, una daboolaa maalintii),Iyo Qoraxda iyo Dayaxa iyo Xidigaha (intaasi Makhluuqaatka ah ee aayada lagu soo sheegay) waa kuwo ku sakhiran amarka Allaah (yacnii waa kuwo ku shaqeeyo Amarka Allaah),
hooy Allaah ayaana iska leh (keligiisa) Abuurida iyo Maamulka (Makhluuqaatkiisa)

Waxaana Barako batay Allaaha Rabul Caalamiinka ah)). Al –Acraaf aayada 54 aad

Rab-bina waa Midka la Caabudo (ee mutaystay in la caabudo).
Daliilkuna wuxuu yahay Qawlkii Allaha koreeyey :
[Dadaw caabuda Rabigiina oo ah Kan idin abuuray adinka
iyo kuwii idinka horeeyay si aad {Allaah}uga baqdaan (Taqwadana waxaa u horeeyo Tawxiidka),
Allaahaasoo Dhulka idin kaga yeelay Gogol, Samadiina (idinkaga dhigay) dhismo (idinka sareeya)
kana soo dejiyay Samada xageeda Biyo , kuna soo bixiyay Biyahaasi sababtooda Mirihii (intaasi Allaah muxuu u sameeyay?) si ay Risqi idinku noqdaan,

Ibnu Kathiir wuxuu yiri : Allahii sareeyey ha u naxariistee :
Abuuraha abuuray Ashyaadaan ayaa ah kan Mudan Cibaadada,
Waxaana ka mid ah nuucyada Cibaadada ee uu Allaah amray sida Islaamka, iyo Iimaanka, iyo Ixsaanka cibaadada Baryada, iyo Cabsida, iyo Rajada, iyo Tala saaradka,iyo Rajada (Raghba waa Rajo ay la socoto raadin wixii aad Allaah ka rajaynaysid), iyo Cabsida (Rahba waa Cabsida ay la socoto inaad ka cararto wixii aad ka baqanaysay), iyo Khushuuca(in qalbiga Allaah loo jebiyo oo loo duleeyo), iyo Cabsida(Khashya waa Cabsida Cilmiga ku dhisan),

iyo Unoqosho (inuu qofka Allaah uusoo noqdo), iyo Kaalmeesasho, iyo Magan galka,iyo Gar-gaar waydiisho, iyo Gowraca, iyo Nadarka, iyo waxaa kaloo ka mid intii la soo sheegay waxaan ahayn oo ka mid ah Cibaadada uu Allaah amray dhamaantooda Allaahii Sareeyey ayaa iska leh.
Daliilkuna waa Qowlkii Allaah koreeyay: ( Masaajidiina (Meel kastoo Allaah lagu caabudo, ama xubnaha Allaah loogu sajuudo) Allaah ayaa iska leh ee hakula baryina Allaah cidna) al-jini aayada 18,
Qofkii u leexiya wax Cibaadada ka mid ah cid aan Allaah ahayn waa Mushrik Gaal ah qofkaasi, (Sheekha wuxuu inoo keenayaa intii Cibaadada ka mid ahayd uu soo sheegay mid kasta Daliilkeeda ayuu hada na siinayaa, wuxuuna ka bilaabayaa Baryada)
daliilkuna waa Qawlkii Allaah koreeyey: {Qofkii barya Allaah la jirkiisa illaah kale ( yacnii qofka asigoo Allaah baryaaya hadana cid kale barya qofkii saas yeela) wax daliil ah u heli maayo,xisaabtiisana waa uun Rabigiisa agtiisa,
arinkuna wuxuu yahay kuwa Gaalada ma liibaanayaan} Al-mu,minuun aayada: 117aad.
Xadiithna waxaa ku soo arooray : " Ducadu waa Dhuuxa Cibaadada".
Waxaa kale Daliil u ah Baryada Qowlkii Allaah koreeyey:
{Wuxuuna yiri Rabigiina i barya aan idin ajiibee, kuwa iska wayneeya Cibaadadayda
waxay gali doonaan Naarta Jahanama weliba ayagoo dulaysan} Al-ghaafir : aayada 60 aad.

Daliilka Cabsidana waa Qowlkii Allaah koreeyee :
(Haka baqanina kuwa Gaalada ah ee Aniga kaligay iga baqda hadii aad tihiin Mu,miniin} Aala-Cimraan aayada : 175 aad.
Daliilka Rajadana waa Qowlkii Allaah sareeyee :
(Qofkii ahaaday mid rajaynaayo la kulanka Rabigiisa
ha sameeyo Camal wanaagsan (camalka wanaagsan waa kan 2 shardi laga helo, kow:: in Nabi Muxammed scw looga dayanaayo, iyo labo waa in Allaah dartiis loo sameenaayo. yuuna la wadaajinin Cibaadada Rabigiisa Midna)Al-kahf aayda 110 aad.
Daliilka Tawakal kana waa Qawlkii Allaah sareeyey :
(Allaah tala saarta hadii aad tihiin Mu,miniin) Almaaidah aayada 23 aad,
wuxuu yiri Allaah (Ruuxii tala saarta Allaah wuu ku filan yahay Allaah ruuxaasi talo saartay) A-dhalaaq aayada 3 aad.
Daliilka Rajada iyo Cabsida iyo Khushuuca waa Qawlkiisa Sareeyey :
{Waxay ahaayeen kuwo u deg dega Khayraatka (samayntiisa)
oo na Nabaryaan Rajo awgeed (Naxariista Rabigooda ay Rajaynayaan) iyo Cabsi awgeed( ay Carada Allaah ka baqaayaan), waxayna noo ahaayeen kuwo noo khushuucsan( Cida ay u khushuucaayeen waa Allaah keligiisa) suuratul-Anbiyaa aayada 90aad .
Daliilka Cabsidana waa Qowlkii Allaah Sareeyey :
{Hana ka cabsanina (Gaalada) ee Aniga keligay iga cabsada (ayuu Allaah yiri),)suuratul-Baqara aayada 150 aad.
Daliilka Soo noqoshadana (In Dambiga laga soo noqdo Allaahna loo soo noqdo inay Cibaado tahayna waxaa daliil u ah )Qowlkii Allaah sareeyey:
{Una noqda Rabigiina Una hogaamsama Rabigiina}Alzumr aayada 54 aad.
Daliilka Kaalmaysigana waa Qowlkii Allaah sareeyey:
{Keligaaga uun baan ku caabudaynaa Keligaaga uun baan ku kaalmo waydiisanaynaa}Al-Faatixa aayda 5aad.
Xadiithna waxaa ku soo arooray " Hadii aad Cid kaalmaysanaysid Allaah kaalmayso"
Daliilka Magan galyadana waa Qowlkii Allaah Sareeyey :
{Waxaad tiraahdaa waxaan Magan galeyaa Rabiga Waaga dilaacay} Al-Falaq aayada 1aad.
( Waxaad tiraahdaa waxaan Magan galay Rabiga Dadka} Al-naas aayada 1 aad.
Daliilka Gar-gaar dalabkana waa Qowlkii Allaah Sareeyey :
(Xusuusta markaad ka Gar-gaar waydiisanayseen Rabigiina oo uu idinka Ajiibay} Al-anfaal aayada 9aad: Daliilka Gawracana waa Qawlkii Allaah Sareeyey :
{waxaad tiraahdaa Salaadayda iyo Gawracayga iyo Noloshayda iyo Gayridayda waxay usugnaatay Allaaha Rabil Caalamiinka ah, Cid la wadaagtaana ma jirto} Al-Ancaam aayada : 162-163 aad.
Sunnadana waxaa ku soo aroortay "Allaah wuu lacanaday  Cidii u gawracda Cidaan Allaah ahayn".
Daliilka Nadarkana waa Qowlkii Allaah Sareeyey wuxuu yiri asigoo amaanaayo Ahlu Janaha kana waramaayo asbaabta ay ku galayaan Janadiisa wuxuu yiri:
(Waxay oofiyaan Nadarka waxayna ka baqanayaan Maalin uu ahaaday Shartiisa mid balaaran) Al-Insaan aayda 7aad.
Sedexdii Usuul ee kitaabka ka hadlaayay waxaan inoo dhamaaday qodobkii koowaad ee ahaa Man Rabuka? Hadana waxaa meesheen nooga bilaabanaayo qodobkii labaad oo ah Maa Diinuka?.

---

Sharax Usuulu Talaata

---

---

---

• Prev
• Next